پیوند سلول‏های شبه‏فیبروبلاستی در التیام با مفهوم ثانویه زخم تمام‏ضخامت پوست در برّه دیابتیک

التیام زخم پوست فرایندی چندعاملی و پیچیده است. درمان زخم‏های دیابتیک هنوز یک مشکل بالینی عمده محسوب می‏شود. به‏تازگی به کار بردن یاخته‏های بنیادی برای درمان زخم‏های مزمن مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات یاخته‏های شبه‏فیبروبلاستی از پیش نشان‏دار شده‏ی آلوژن با منشا پوست در التیام زخم برداشتی دیابتیک در مدل گوسفند می‏باشد. روش‏کار: هشت بره‏ی چهار ماهه‏ی نژاد ماکویی به صورت مساوی به دو گروه دیابتیک و غیردیابتیک بخش‏بندی شدند. برای القای دیابت داروی آلوکسان مونوهیدرات به کار رفت. در ناحیه‏ی پشتی هر بره، دو زخم برداشتی ایجاد شد. در زخم‏های یک سمت از یاخته‏های فیبروبلاست از پیش نشان‏دار شده با brdu به عنوان تیمار استفاده شد. برای ارزیابی پلانیمتری، در زمان‏های مشخص از زخم‏ها عکسبرداری شد. در روز 21 پس از جراحی برای ارزیابی‏های هیستوپاتولوژی و ردیابی یاخته‏های نشان‏دار شده با brdu از زخم‏ها نمونه‏برداری شد. یافته‏ها: ارزیابی پلانیمتری تفاوت آماری معناداری میان گروه‏های دیابتیک و غیردیابتیک نشان نداد. هرچند، زخم‏های تیمار به صورت معناداری التیام سریع‏تری نسبت به زخم‏های کنترل داشتند (05/0p<). رنگ‏آمیزی ایمنوهیستوشیمی با آنتی‏بادی اختصاصی brdu نشان‏دهنده‏ی حضور یاخته‏های به کار رفته در زخم بود. در ارزیابی هیستوپاتولوژی مقاطع رنگ‏آمیزی شده با هماتوکسیلین و ائوزین، میزان اپیتلیزاسیون، شمار فیبروبلاست‏ها و شمار عروق خونی در گروه دیابتیک به صورت معناداری کمتر از گروه غیردیابتیک بود (05/0p<). در عین حال، میزان این فاکتورها در زخم‏های تیمار نیز بیشتر از زخم‏های کنترل بود (05/0p<). نتیجه‏گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که هرچند ممکن است سرعت التیام زخم‏های دیابتیک در بره‏ها اختلاف چندانی با زخم‏های طبیعی نداشته باشد، ولی کیفیت التیام چنین زخم‏هایی کمتر از زخم‏های طبیعی ست. از سوی دیگر، به کار بردن یاخته‏های فیبروبلاست آلوژن می‏تواند در التیام زخم‏های طبیعی و دیابتیک این مدل حیوانی نقشی مثبت داشته باشد.